είδη συλλογισμών

 Στοιχεία θεωρίας

ΕΙΔΗ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΩΝ – ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ

Α. Ως προς την πορεία προς το συμπέρασμα

1. Παραγωγικός:

Μετάβαση από το Γενικό στο Ειδικό – Μερικό [ Γ > Ε ]

2. Επαγωγικός: 

Μετάβαση από το Ειδικό – Μερικό στο Γενικό [ Ε > Γ ]

α. Τέλεια επαγωγή: όταν ελέγχονται όλα τα επιμέρους στοιχεία ενός συνόλου, ένα προς ένα, και καταλήγουμε με ασφάλεια σε ένα γενικότερο συμπέρασμα για το σύνολο

β. Ατελής επαγωγή: όταν ελέγχονται κάποια στοιχεία, ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα ενός ευρύτερου συνόλου και βγαίνει πιθανολογικά μόνο ένα συμπέρασμα για το ευρύτερο σύνολο.

3. Αναλογικός:

Μετάβαση από ένα Ειδικό – Επιμέρους σε ένα άλλο [ Ε1 > Ε2 ]

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η παραγωγική – επαγωγική συλλογιστική πορεία διαπιστώνεται α. είτε από τη μετάβαση από την πρώτη προκείμενη στη δεύτερη β. είτε από τι μετάβαση από τις προκείμενες προς το συμπέρασμα

Β. Ως προς το είδος των προτάσεων που αποτελούν τις προκείμενες

1. Κατηγορικοί: όταν οι προκείμενες αποτελούν κατηγορικές προτάσεις, δηλαδή έχουν κατηγορούμενο ή κατηγόρημα

2. Υποθετικοί: όταν μία έστω από τις προκείμενες αποτελεί υποθετική πρόταση

3. Διαζευκτικοί: όταν μία έστω από τις προκείμενες αποτελεί διαζευκτική πρόταση

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για να βρούμε το είδος των συλλογισμών σε ένα κείμενο, καταγράφουμε τα βασικά νοήματα κατά παράγραφο, διατυπώνοντας τις προτάσεις με τον απλούστερο δυνατό τρόπο. Λειτουργούμε δηλαδή αφαιρετικά, ώστε να συγκεντρώσουμε απλές προτάσεις της τυπικής λογικής.

Προσέχουμε κυρίως τη μετάβαση από τη θεματική περίοδο στις αμέσως επόμενες προτάσεις.

© Κ. ΚΑΡΕΜΦΥΛΛΗΣ, ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΕΚΔ. ΚΑΛΑΜΑΡί, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2000